Na początku 1945 roku większość mieszkańców Zielonej Góry była już przekonana o klęsce III Rzeszy. Według niektórych źródeł, jeszcze 15 stycznia w mieście przebywało około 35 tysięcy osób, lecz z chwilą zbliżania się i wkroczenia Armii Czerwonej do Zielonej Góry liczba ta spadła do około 4000. Pierwsze dni po zajęciu Zielonej Góry dla pozostających w mieście Niemców były jednym wielkim pasmem nieszczęść i cierpień. Gwałty stały się codziennością. Część osób nie wytrzymując psychicznie widoku scen rozgrywających się na ulicach odbierała sobie życie. Każdego poranka o godzinie 6 odbywały się zbiórki kobiet i mężczyzn, na którym przydzielano poszczególne prace na bieżący dzień.

W dniu 24 czerwca 1945 r. władze wojskowe przeprowadziły pierwsze przesiedlenia ludności niemieckiej za Nysę, będące wypadkową pogorszających się stosunków między napływającą ludnością polską a Niemcami. Jak wspomina ks. Gottwald „ciosami kolb, strzałami, biciem pejczami ustawiano Niemców w kolumny w nędznych ubraniach z ich nielicznymi pakunkami, które i tak im plądrowano. Korowody biedaków wędrowały dzień za dniem , noc po nocy [...]. Tylko urzędnicy i specjaliści mogli pozostać w mieście”.